پستها
داوری درباره كوروش بزرگ موضوعی است كه همواره پس از به پایان بردن سخن از زندگی آن رادمرد، به میان می آید و بیشتر كسانی كه در مورد آن سردار نامور پارسی مطالبی نوشته اند، از ستایش او خودداری نكرده اند، اما در اینجا ما فقط به طور چکیده به نوشته های برخی از نویسندگان نامی غیر ایرانی اشاره می کنیم.
 |
| ایران در دوران کوروش بزرگ |
آشیلوس : Aeschylus
كوروش، قهرمان بختیار، چون به قدرت رسید، میان اقوام برادر، صلح برقرار كرد، و سپس لیدیه و فریگیه را مسخر خود ساخت و بر نیروی سراسر ایونی تسلط یافت. آسمان با او سر كین نداشت چون فرزانه بود.
ماخذ : یونانیان و بربرها
تورات : Torah
كتاب مقدس یهودیان و مسیحیان، از كوروش با احترام فراوان یاد می كند. در آیاتی از تورات چنین آمده است : خداوند می گوید... درباره كوروش... كه او شبان من است و تمامی مسرت مرا به اتمام خواهد رسانید... خداوند به مسیح خویش، یعنی كوروش،... چنین می گوید : من پیش روی تو خواهم خرامید و جای های ناهموار را هموار خواهم ساخت، و گنج های ظلمت و خزاین مخفی را به تو خواهم بخشید... من کمر ترا بستم هنگامی که مرا نشناختی تا از مشرق آفتاب و مغرب آن بدانند که سوای من احدی نیست.
ماخذ : کتاب اشعیاء نبی
هرودوت : Herodotus
هرودوت در میان نوشته های خود، كوروش را چون پهلوان بی مانندی نمایان می کند كه پارسیان را از باجگذاری رهایی می دهد و بزرگ ترین قوم فرمانروای جهان می سازد. بنا بر عقیده هرودوت، کوروش اندیشه های خردمندانه و هنرهای شاهانه دارد و از این روی برای پارسیان نیرومندترین شاهنشاهی ها را بنیاد می ریزد. پایه و ارجش چنانست كه ایرانیان حتی فرزندان خود را در برابر وی ارزشی نمی نهند. هرودت کوروش را جنگاوری دوراندیش و پهلوان و نبرده و بی باک می نماید و او را دوستی وفادار و برازنده و شاهنشاهی پاکدل و آزاده و نرمخوی و شایسته ستایش تصویر می کند.
ماخذ : سرگذشت کوروش- هرودوت
افلاطون : Plato
هنگام پادشاهی كوروش، ایرانیان، آزادی داشتند و همه مردان آزاد بودند و سرور و فرمانروای بسیاری از مردمان دیگر نیز بودند. فرمانروایان رعایای خود را در آزادی سهیم کرده بودند، چون سربازان و سرداران همه را به یک چشم می دیدند و با همه به برابری رفتار می کردند. اگر در میان ایرانیان مرد خردمندی بود که می توانست اندرزی بدهد که برای مردمان سودمند باشد، چنان می کردند که همه مردم از خردمندی او استفاده کنند.
پادشاه بر کسی حسد نمی ورزید اما به همه آزادی میداد تا آنچه می خواهند بگویند و آن کس را که اندرز بهتر می داد و رای بهتر می نهاد، گرامی تر می داشت. این بود كه كشور از هر لحاظ پیشرفت كرد و بزرگ شد زیرا افراد، آزادی داشتند و در میان آنان محبت بود و نسبت بهم حس خویشاوندی می كردند.
ماخذ : کتاب سوم قوانین- افلاطون
گزنفون : Xenophon
گزنفون گوید : روزی در اندیشه افتادم که راز کامیابی فرمانروایان و دولت ها و علت های فراز و نشیب ملت ها و حکومت ها و چگونگی رفتار رهبران و کردار زیر دستان و مهربانی و جانفشانی کسان نسبت به یکدیگر پی ببرم و بدین نتیجه رسیدم که برای انسان بسیار آسان تر است که بر جانوران فرمان راند تا بر آدمیان.
اما هنگامی که به یاد آوردم که چگونه یک تن یعنی کوروش پارسی بود که بسیاری از آدمیان و شهرها و ملت ها را فرمانبردار خود کرد، به ناچار گمان خود را دگرگون کردم و برآنم که حکومت بر انسان ها نه کاری ناشدنی است و نه حتی دشوار به شرط آنکه بخردانه و با هوشمندی در پی حکومت کردن برآئیم. و ما از آنجا كه این بزرگ مرد را در خور همه گونه ستایش می دانیم، در باره تبار و خاندانش، زایش و پرورشش، و گوهرها و هنر های خدادادیش و فرهنگ و آموخته هایش كه این همه او را در فرمانروایی كردن بر مردمان كامیابی داده بود، پژوهش ها كرده ایم ... باری می دانم كه مردمان به دلخواه خود كوروش را فرمان بردند. با آنكه گروهی از آنان از او چندان دور بودند كه مسافت میانشان را چند روز و یا حتی چند ماه می بایست طی كرد و بسیاری از آنان هرگزش ندیده بودند و برای بسیاری امیدی هم نمی رفت كه روزی به دیدارش رسند. با این همه همگان او را از صمیم قلب بندگی می كردند. چون او كسی شایسته فرمانروایی از مادر زائیده نشده است.
ماخذ : کورش نامه- گزنفون
دیودور : Diodorus
کوروش پسر کمبوجیه و ماندانا دختر پادشاه ماد، در دلاوری و کارآئی خردمندانه و در دیگر فرزانگی ها سرآمد مردم روزگار خود گشت، زیرا پدرش او را شاهانه پرورده بود و برای رسیدن به بزرگ ترین هدف ها و دست یابی به بهترین پایگاه ها تشویق کرده بود. از همان آغاز کارش پیدا بود که به انجام کارهای بزرگ کامیاب خواهد گشت زیرا فرزانگی و کارآئیش برای کسی چنان جوان و تازه پای به میدان نهاده، شگفت آور می نمود. همه گفته اند كه كوروش نه تنها در جنگ دلاور و بی باك بود، بلكه در رفتار با زیردستانش میانه رو و پاك اندیش و انسان دوست بود و از این جهت ایرانیان او را پدر می خواندند.
ماخذ: Diodorus Siculus
گوبینو : Gobineau
او هیچگاه نظیر خود را در این عالم نداشته است... این یك مسیح بود، مردی كه در باره اش تقدیر مقرر داشته بود باید برتر از دیگران باشد.
ماخذ : تاریخ ایران باستان- حسن پیرنیا
فلویگل : Floigl
هنگامیكه اوضاع تاریك و اندوهبار جهان را در اندك روزگاری پیش از كوروش به یاد می آوریم، اهمیت بی كران آن شاه شكوهمند و بزرگ بهتر نمایان می شود. اگر او را بزرگ می دانند برای آنست که با وسایلی ناچیز به کامیابی هایی رسید که نمونه اش را کسی نشنیده بود. شاهنشاهی او نخستین شاهنشاهی جهانی بود. او مانند اسکندر، ژلیوس سزار، آتیلا، شارلمانی و یا چنگیز خان نبود که برای سیر کردن حس آزمندی و جنگ جویی خود بر سر مردمان بیگانه تاخته باشد. از همه این ها بالاتر، وی یک انسان بود. بر جامه اش لکه خون آلود هیچ فرمان کشتاری، یا کین جویی و ستمگری یافت نمی شود. او را به حق لقب بزرگ داده اند زیرا بدان گروه انگشت شماری از مردمان تعلق دارد كه انسانیت نمی تواند از دادن لقب بزرگ به آنان دریغ كند.
ماخذ: V.Floigl, Cyrus und Herodot nach den Neugefundenen Keilinschriften
جرج راولینسن : George Rawlinson
جرج راولینسن استاد نامی تاریخ شرق باستان با فلویگل و هرودتوس هم داستان است و می نویسد : منش و خوی کوروش بدانگونه که یونانیان به ما نشان می دهند، نماینده ستوده ترین پادشاهان باستانی خاور زمین است. کوشا و نیرومند و دلاور، در زیرکی های جنگی زبردست و دارنده همه ویژگی های یک اسپهبد پیروزمند. مردمانش را با رفتاری دوستانه و خودمانی فدائی خود می کرد، لیکن از پذیرفتن در خواست هایی که زیانشان در آن نهفته بود دریغ می نمود. چنان می نماید كه كوروش در زندگی خصوصی و خانوادگی نیز همان سادگی و میانه روی آزادانه ای را كه در كارها داشت، نگه می داشته است. می دانم كه وی یك زن بیشتر نگرفت و وی شاهدخت كاساندان از تخمه هخامنشی بود... كه چون درگذشت، شوهر را به اندوهی گران فرو برد.
ماخذ: G.Rawlinson, Five Great Monarchies of the Ancient Eastern World
ادوارد مِیِر : Edward Meyer
ادوارد مِیِر، مورخ نامی آلمانی و نویسنده تاریخ باستان در مقاله ای كوروش را بدینگونه می ستاید : « پارسیان سربلندانه از وی بعنوان پدر یاد می كردند و یونانیان و دشمنان دیگر، به بزرگی او سركرنش فرود می آوردند. بنابراین آفرین و ستایشی كه گزنفن با برگزیدنش به عنوان قهرمان كتاب خود، در باره اش روا داشت، سزا و بجا بود.
ماخذ: “Cyrus” in Encyclopaedia Britanica
سایكس : Sykes
ما نیز می توانیم بدان ببالیم كه نخستین مرد بزرگ آریایی ( هند و آریایی ) كه سرگذشتش بر تاریخ روشن است، صفاتی چنان عالی و درخشان داشته است. من خود سه بار از آرامگاه وی دیدار كرده ام و توانسته ام اندك تعمیری نیز در آنجا بكنم و در هر سه بار این نكته را یادآور شده ام كه زیارت آرامگاه اصلی كوروش، پادشاه بزرگ و شاهنشاه جهان، امتیاز كوچكی نیست و من بسی خوشبخت بوده ام كه به چنین افتخاری دست یافته ام.
ماخذ: Sir Percy Sykes- History Persia
دورانت : Durant
ویلیام دورانت مورخ و فیلسوف نامی آمریكایی كوروش را بدینگونه می ستاید : كوروش یكی از كسانی بود كه گویا برای فرمانروایی آفریده شده اند، و به گفته امرسون همه مردم از تاجگذاری ایشان شاد می شوند. روح شاهانه داشت و شاهانه به كار برمی خاست. در اداره امور به همانگونه شایستگی داشت كه در كشور گشایی های حیرت انگیز خود چنین بود. با شكست خوردگان به بزرگواری رفتار می كرد و نسبت به دشمنان سابق خود مهربانی می كرد.
ماخذ : تاریخ تمدن- ویلیام دورانت
گیرشمن : Ghirshman
ر. گیرشمن باستانشناس فرانسوی سخنان گیرایی در ستایش كوروش دارد : نسیمی جدید بر سراسر جهان وزیدن گرفت، شهرها را از قربانی ها و قتل های به ناحق نجات بخشید، حریق شهر های غارت شده را خاموش نمود و اقوام را از اسارت و بردگی آزاد كرد. ایرانیان كوروش را پدر و یونانیان كه وی ممالك ایشان را تسخیر كرده بود، او را سرور و قانونگزار می نامیدند و یهودیان این پادشاه را بمنزله ممسوح پروردگار محسوب می داشتند.
ماخذ : ایران از آغاز تا اسلام- ر. گیرشمن
ابوالكلام آزاد : Abul Kalam Azad
ابوالكلام آزاد، متفكر هندوستانی در كتاب ذوالقرنین یا كوروش بزرگ، و شماری از مفسرین معاصر مانند علامه طباطبایی صاحب المیزان، حكایت از آن دارند كه مشخصات ذكر شده از ذوالقرنین در قرآن كریم و تاریخ ها، با منش تاریخی كوروش بزرگ همسویی دارد و وی را همان كوروش می دانند.
آنچه که به صورت خیلی خلاصه به آن اشاره شد بخش هایی از مجموعه مستند پاسارگاد و کوروش است که آقای هرمز امامی پس از تولید موفقیت آمیز مجموعه 220 دقیقه ایی "شگفتی های تخت جمشید" در دست تهیه دارد. کسانی که مایلند در این مجموعه نقشی داشته باشند و کارگردان را یاری نمایند و یا خواستار دریافت مجموعه بسیار ارزشمند شگفتی های تخت جمشید هستند می توانند مستقیماً با این مستند ساز به آدرس emami_filmmaker@yahoo.com مکاتبه نمایند.
0 نظرات:
ارسال یک نظر